In het wetenschappelijk rapport Samen, door Bob Hoogenboom, wordt uitgebreid onderzocht hoe het is gesteld met de rol van notarissen, makelaars en taxateurs in het kader van de Wwft. Deze wet legt hen op om te fungeren als poortwachter tegen witwaspraktijken en crimineel gebruik van vastgoed.

Kees Vlaanderen, NVM, is blij met dit onderzoek naar het reilen en zeilen bij leden. "Het voordeel van wetenschappelijk onderzoek is dat het objectief naar alle partijen kijkt. Ieders rol, ook die van de overheid wordt kritisch belicht. En het kijkt naar de feiten. Op basis van de feiten lijken eerder gedane suggesties dat notarissen en makelaars zelf vaak actief betrokken zijn bij criminele transacties naar het rijk der fabelen verwezen te kunnen worden. Dat helpt ons om richting de buitenwacht een onterecht negatief beeld bij te stellen. De volgende vraag is hoe makelaars hun poortwachtersfunctie zo adequaat en efficient mogelijk kunnen vervullen. Als vereniging willen wij uiteraard onze leden faciliteren en meenemen in de aanpak van ondermijning. Maar het is ook onze taak om de overheid te laten zien wat het lastig maakt om die poortwachterfunctie goed uit te voeren als makelaar en hoe de overheid dat kan vereenvoudigen."

Wat zou anders moeten?
"De titel makelaar is niet beschermd en Hoogenboom beveelt dan ook aan om die bescherming opnieuw in te voeren. Makelaars hebben lang niet altijd toegang tot relevante informatie, dat zou veranderd moeten worden. En al doe je als poortwachter niet meer dan situaties melden die afwijken van wat je verwacht, dat gebeurt nu niet anoniem. Mocht een melding tot vervolging leiden, dan raakt het makelaarskantoor dat heeft gemeld met naam bekend. De angst voor repressailles is dan ook groot. De NVM pleit al jaren voor het niet automatisch in het strafdossier opnemen van de naam van de melder. Ook dit wordt door de onderzoeker ondersteund. En inderdaad, het rapport bevestigt de positieve rol die je als vereniging kunt spelen. Of dat beter gaat als de verschillende makelaarsverenigingen samengaan, zoals het rapport ook aangeeft, betwijfel ik. Op dit dossier werken we al jaren intensief samen en hebben we één lijn. Fijn is ook dat het rapport bevestigt dat we met onze audits op de goede weg zijn om onze leden te stimuleren hun poortwachterfunctie goed uit te oefenen. We gaan daar zeker mee door en hopen dat ook de overheid de in het rapport neergelegde handschoen oppakt. "

Voor de notarissen
Hans Kuijpers, KNB, bevestigt dat het ook voor de notarissen een positieve keuze was om aan het onderzoek mee te werken. Ook hij ziet als belangrijke uitkomst dat "de conclusies die het rapport over het notariaat bevat, stroken met het beeld dat de KNB al had. De omvang van de betrokkenheid van notarissen bij witwassen en fraude blijkt gering op basis van de onderzochte bronnen."
Ook notarissen ervaren belemmeringen om altijd aan de verwachtingen te kunnen voldoen, hoewel het beroep is gereguleerd en notarissen toegang hebben tot meer informatie. Maar ook de KNB herkent de opstandige betrokkenheid, zoals Hoogenboom de houding van de beroepsgroepen omschrijft tegenover de aan hen opgelegde poortwachtersfunctie. "Dit is een waardevol rapport dat een goede basis vormt, op basis van feiten, voor een vervolg over de samenwerking bij de aanpak van witwassen en fraude. En uiteraard  blijven wij  als KNB daarin onze initiërende, ondersteunende en toetsende rol vervullen.”

Samen

Het rapport Samen, door Bob Hoogenboom is onder meer hier te vinden. 

Het rapport komt voort uit vragen van Team Locaties, dat is opgericht in het kader van het actieprogramma Veilig Ondernemen 2019-2022 en bestaat uit functionarissen van VNO- NCW/MKB, het Ministerie van Justitie en Veiligheid, KNB, NVM, het Aanjaagteam Ondermijning en het Taskforce-RIEC Brabant Zeeland.

 financier is het Ministerie van Justitie en Veiligheid