Een lidmaatschap van een vereniging is niet meer vanzelfsprekend. Vroeger ging het lidmaatschap van een kerkgenootschap of brancheorganisatie als vanzelfsprekend over van generatie op generatie. Maar die tijd is allang voorbij. Ledenaantallen nemen af en er is sprake van vergrijzing. Zit er nog muziek in de oude, vertrouwde vereniging? Annemiek Wissink weet zeker van wel. Als directeur van De Nederlandse Associatie (DNA) zet zij zich sinds maart in voor de ontwikkeling van verenigingen en de professionals die daar werken. Een gericht en vernieuwend aanbod is nodig om het ledenaantal op peil te houden.
 

Sinds maart dit jaar staat Wissink aan het roer van DNA, de vereniging van, voor en door verenigingen. Hoewel DNA nog maar 2,5 jaar bestaat telt het inmiddels 138 leden. Uiteenlopend van politieke partijen tot brancheorganisaties. In haar functie komen twee van Wissink’s passies samen: bouwen aan iets nieuws én werken met verenigingen. Wissink komt niet in een gespreid bedje terecht. “Het is toch prachtig als er een mooi doel is waarvoor je kunt gaan. En dat met een organisatie die nog maar aan het begin staat.” Als het aan Wissink ligt, wordt DNA hèt platform voor Nederlandse verenigingen waar zij kennis en kennissen opdoen. Een netwerk dat de leden en hun mensen verder helpt te professionaliseren door van elkaar te leren en elkaar te inspireren.
 

Andere verbanden

Verenigingen anno 2018 staan voor grote uitdagingen. De belangrijkste volgens Wissink zijn de teruglopende ledenaantallen met daaraan gekoppeld de lagere contributie-inkomsten. “Mensen nemen minder actief deel aan het verenigingsleven. Deze transformatie is een gevolg van de verdergaande digitalisering en individualisering. Iedereen is druk, gaat minder snel de deur uit en wil alles digitaal regelen.” Toch zijn er ook clubs die spontaan opkomen en juist snel groeien door de huidige digitale middelen. “Neem nu PO in actie. Een op Facebook opgerichte vakbond, voor en door leerkrachten in het basisonderwijs. Zij gaan voor een eerlijk salaris en minder werkdruk. Dat past in de trend waarbij mensen zich wel willen binden, maar aan een specifiek doel of thema.” Met haar achterban van 44.000 leerkrachten is deze vereniging inmiddels een volwaardige gesprekspartner aan de cao-onderhandelingstafel.
 

Individualisering

Leden willen weten waarvoor ze betalen. Dit geldt voor ondernemingen, organisaties en personen. Ze betalen niet langer zomaar voor collectieve zaken. “We zien dat verenigingen hun dienstenpakket hierop aanpassen.” Als voorbeeld noemt Wissink de ANWB-wegenwacht. “Zelfs de pechhulp is tegenwoordig ‘on demand’. Leden willen geen betaald jaarabonnement of lidmaatschap meer voor iets dat mogelijk niet afgenomen wordt. Ook de pechhulp kan eenvoudig via een App. Je rekent af per keer, per gebruik, maar betaalt geen lidmaatschap meer.” Waar de ANWB-wegenwacht ooit het monopolie had, zijn tegenwoordig legio andere aanbieders actief. Denk aan RoadGuard, Blijdatikrij of RouteMobiel.
 

Verdienmodellen

Minder inkomsten en een meer ‘on demand’ aanbod maken dat er steeds minder geld is voor de collectieve doelen. De oude verdienmodellen staan behoorlijk onder druk. Wissink ziet dat verenigingen langzaam maar zeker met alternatieven komen. Ter illustratie noemt ze ‘Uitzending gemist’ van NPO. “Met deze dienst konden uitzendingen gratis teruggekeken worden. Deze is door de App NPO Start vervangen. Een gratis App, maar voor een upgrade naar NPO Start Plus en NL Ziet betaalt de klant.” Op deze manier genereren omroepverengingen gezamenlijk extra inkomsten naast de abonnementsgelden op de tv-gids, eventuele subsidiegelden en de verkoop van bladen, publicaties en diensten aan leden en niet-leden.
 

Awards

Op 7 en 8 juni vond het DNA Jaarcongres plaats. PO in actie sleepte de Award voor de meest vernieuwende vereniging binnen. Bij de verkiezing van meest vernieuwende talent kreeg Simone Glasmeier (van BOVAG) de meeste stemmen. Zij ontwikkelde een methode om de ledenbehoefte te achterhalen. De eerste versie van een digitale portal wordt nu samen met de leden verder aangevuld. Wissink vult aan: “Beide Award winnaars laten zien hoe belangrijk het is om echt naar je achterban te luisteren. Luister naar de leden, zet een gericht aanbod neer en blijf je dienstverlening vernieuwen.”
 

Nieuwe diensten

Er zit dus zeker nog muziek in het verenigingsleven. Voorwaarde is wel dat verenigingen aan de slag gaan met nieuwe diensten voor hun leden. Leden moeten het gevoel hebben dat ze iets mislopen als ze geen lid zijn. Wissink geeft als voorbeeld hoe Koninklijke Horeca Nederland (KHN) hiermee bezig is: “KHN komt deze zomer met het nieuwe platform ‘Bookdiners’. Dit als tegenhanger van IENS, Thuisbezorgd.nl of Hungry.nl. KHN constateert dat een te groot deel van de ledenomzet naar de platforms gaat. Wat misschien nog wel erger is, is dat ook de data over de klantbehoefte bij het platform blijft. Met een eigen platform zijn de kosten voor de restaurants lager en vindt een betere afstemming op de klantbehoefte plaats. Inmiddels zijn al heel wat KHN-leden aangesloten. Zolang leden zien dat ze samen, slimmer, sneller, beter of op een leukere manier hun doelen kunnen bereiken, zit er muziek in de vereniging.”
 

KVK-relatiemanagers

De KVK werkt samen met brancheverenigingen. Wilt u contact met de KVK-relatiemanagers voor Brancheverenigingen? Stuur dan een e-mail naar Gijs Bosch of Erwin van der Weiden via secretariaat.publiek@kvk.nl.