Annet de Lange houdt ervan bruggen te slaan tussen wetenschap en praktijk. Zo denkt ze graag mee over vragen rond de inzet van vrijwilligers.

Annet de Lange is managing consultant bij Berenschot en hoogleraar duurzame inzetbaarheid bij de Open Universiteit. “Wil je een goed beeld krijgen van de rol en betekenis van werk voor mensen en de ontwikkelingen daarin, is het ook interessant om vrijwilligers in de gaten te houden. In veel organisaties werken betaalde mensen en vrijwilligers met elkaar samen. En vrijwilligerswerk speelt ook een rol in je ontwikkeling en bij duurzame inzetbaarheid.“ Wat kunnen we van haar leren als het gaat om de vrijwillige inzet in verenigingen?

Ontwikkel een strategie

“Het eerste wat ik zou adviseren is om een strategie te ontwikkelen voor je vrijwillige medewerkers. Het is best lastig om een goed beeld te krijgen van de ontwikkelingen en trends rond vrijwilligers: Wie zijn dat nu en in de komende jaren? De cijfers moet je een beetje bij elkaar sprokkelen. Op dit moment zou ik kijken naar onderzoek van CBS. CBS geeft bijvoorbeeld aan dat het percentage vrijwilligers, bij mensen van 15 jaar en ouder, met 49% weer terug is op het niveau van voor de coronajaren. Vrijwilligers zijn nu vaker incidenteel actief. De grootste groep vrijwilligers vinden we bij sportverenigingen (16%) en de hoogste inzet in uren zien we in de verzorging en gezondheidszorg en dat zijn dan vooral 65 tot 75 jarigen, denk aan mantelzorgers of vrijwilligers in hospices.”

Betekenis vrijwilligerswerk

“Breng ook goed in kaart wat de verschillen zijn tussen verschillende groepen. Wat zijn de motieven voor vrijwilligerswerk? Wij zien een persoonlijke betekenis (zinvolle bijdrage leveren), een sociale (voor ontmoeting, netwerk en samenwerken) en een generatieve (gemotiveerd om kennis over te dragen), de economische betekenis is meestal klein. De eerste drie zijn dus belangrijk om te onderzoeken en kunnen verschillen. Stel je gaat in je organisatie het contact meer digitaliseren, dan maak je de sociale betekenis kleiner. Dan zie je dat ouderen dat vaak wel handig vinden en dat jongeren juist afhaken, omdat zij vrijwilligerswerk doen voor het netwerk en voor het leren door samenwerken. “

Balans

“We moeten oppassen om te blijven doen wat we altijd deden en bijvoorbeeld niet te veel rekenen op steeds weer dezelfde groepen – ouderen of moeders met deeltijdbanen, terwijl de tekorten aan personeel in de kinderopvang dramatisch oplopen. En ook al zijn er steeds meer ouderen, vanaf 75 loopt hun inzetbaarheid gemiddeld stevig terug. We moeten als samenleving de discussie voeren: hoe verdelen we betaald en onbetaald werk en hoe bewaren we daarin de balans?  We kunnen die ook voeren op het niveau van de organisatie of het bedrijf. Hoe kunnen we binnen werkorganisaties meer tijd en ruimte vrijmaken voor vrijwilligerswerk? En als organisatie die veel samenwerkt met vrijwilligers moet je goed durven kijken naar de balans binnen je vrijwilligersbestand: hoe kun je de instroom van vrijwilligers levensloopbreed op gang houden?

Alles anders

“Als je niet kunt blijven doen wat je altijd deed, wat kun je dan veranderen? Stel je voor dat je alles anders doet: anders werven, anders binden en boeien. Ik wil tijdens het Verenigingscongres deelnemers een minitoolbox meegeven. Hoe kun je de verandering aanpakken en de instroom van verschillende groepen vrijwilligers op gang houden.”

Wil je graag deelnemen aan het Verenigingscongres op 4 oktober 2024? Boek dan hier je ticket. Wil je met meer dan 2 collega's komen? Dan kunnen we jou een speciale aanbieding doen. Neem voor de mogelijkheden en voorwaarden contact op met Atty van der Schoot.