Kwaliteit kun je bedenken vanuit het vak, vanuit de klant of gebruiker en vanuit de overheid. Ideaal gezien vallen goed volgens de experts, fijn volgens de gebruiker en veilig volgens de overheid met elkaar samen, maar dat is lang niet altijd zo. Wel is het altijd ingewikkeld om kwaliteit te borgen en te ontwikkelen en om met elkaar tot overeenstemming te komen.

Trends in denken over kwaliteit en kwaliteitsmanagement

• 1 Terug naar de basis: why We gaan terug naar de basis: why. Liever concentreren op relevante normen voor een branche, dan voldoen aan alle mogelijke eisen. 
• 2 Kwaliteit als doel We zien dat incidenten en problemen zich meer voordoen in het management om de processen heen dan in de processen zelf. We gaan meer inzetten op het doel: wat willen we bereiken, waar willen we naartoe en hoe kunnen we dat bijsturen?
• 3  Buiten komt binnen Kwaliteit gaat minder over: doen we het goed volgens onze eigen normen en meer over: leren van derden – ook buiten je sector – over slimme manieren om kwaliteit te bereiken.
• 4 Kwaliteit is van iedereen Kwaliteit is teamwork. Het is niet iets van de kwaliteitsmanager alleen.
• 5 Kwaliteitsmanager wordt coach De rol van  de kwaliteitsmanager wordt – naast bewaken – coachen en aanjagen
• 6  Van controle naar vertrouwen..en dus van regelgestuurd naar risicogestuurd. Het gaat niet om het aftikken van vinkjes, het gaat om het zien en handelen om relevante risico’s te vermijden.
• 7 Integreren van verschillende aspecten Er is een verzuiling ontstaan met verschillende systemen voor veiligheid, informatie, arbo en kwaliteit met elk weer eigen certificaten, vaak ook weer op verschillende niveaus: nationaal, internationaal en vanuit verschillende branches.  Hoe kun je dat bij elkaar brengen?

Wat kun je met deze trends?
Ga na wat de trends betekenen voor de kwaliteit en het kwaliteitsmanagement bij je leden: Wat betekent het bijvoorbeeld voor kleine organisaties als interviews met het management meer belang krijgen en de schriftelijke rapportages relatief minder?
Bepaal met elkaar wat echt relevant is voor je branche, sector of domein en ga daarmee aan de slag in belangenbehartiging rond regels en in je eigen kwaliteitsbeleid, zoals het keurmerk, opleidingen, audits.

Kwaliteit in de praktijk
De 40 wetenschappelijke verenigingen voor artsen die alle aangesloten zijn bij federatie KNMG hebben beproefde zelfregulering opgebouwd. De kracht ervan is de hoge spontane naleving en acceptatie. De zwakte is dat het weinig open is - normering en beoordeling gebeuren op basis van vakinhoudelijke kennis en praktijkervaring in het vak. Op aandringen van de overheid moet er meer evalatie en bijsturing komen op het feitelijk functioneren. Tijd voor modernisering van de herregistratie. Daarin zijn de trends deels te herkennen. KNMG hoopt meer vertrouwen te winnen voor het systeem van zelfregulatie in de samenleving door:

• Meer toezicht op het zelftoezicht ( onder meer door onafhankelijk organiseren).
• Naast regulier toezicht ook geintensiveerd toezicht te houden. Verticale druk verhoogt de effectiviteit van peer reviewing.
• Meer aandacht voor kwaliteitsbevordering - inspireren en stimuleren.
• Mensenwerk, contact bevordert gezag - dus niet baseren op geautomatiseerde systemen voor rapportage.

Naast  herziene formele eisen en een onafhankelijke organisatie van de registers, zoekt KNMG naar kwaliteitsborging en -ontwikkeling door: 

• Meer aandacht voor niet direct medische aspecten. Bronnen van fouten liggen vooral in ethiek/ communicatie/ overdracht/ logistiek, vaak niet in de wetenschappelijke discipline zelf. 
• Kwaliteitsinstrumenten worden gecombineerd tot PDCA- cycli, evaluaties (360 graden feedback), persoonlijk ontwikkelingsplan, deskundigheidsbevordering, evaluaties.
• Educatieve en selectieve inzet van kwaliteitsinstrumenten: inhoud is educatief, deelname is selectief (past bij wat individueel nodig is).

Overigens is het aan de wetenschappelijke verenigingen om de invulling te bepalen.

Deze Q- tips komen uit een Q-sessie georganiseerd door Cantrijn in samenwerking met Sandra Henke, director van VRO Knowledge Centre en Michiel Wesseling, directeur Opleiding & Registratie van Artsenfederatie KNMG.