Elke vereniging zet regelmatig de strategie op de agenda. In de strategie bepaal je hoe je je doelen wilt bereiken: Welk verschil ga je maken? Doelen leiden je af van je missie (waartoe) en om tot een goede strategie te komen heb je ook een scherpe visie nodig. Je moet bepalen wat relevante ontwikkelingen zijn, hoe die invloed hebben op leden en stakeholders en wat je als vereniging zou kunnen doen om leden daarin te helpen en de verenigingsdoelen dichterbij te halen.Vervolgens maak je een scherpe keuze. Hoe ga je verschil maken?

Deze tips zijn afgeleid van een sessie over de vereningsstrategie, met Peter Niessink, algemeen directeur BOVAG samen met een aantal DNA leden.

Hoe vaak? 
BOVAG denkt nu met een strategie tot 3 jaar vooruit te kunnen. Een visie kan iets langer ‘mee’, maar duidelijk is dat je steeds vaker moet bijstellen en bijsturen, omdat ontwikkelingen om ons heen snel gaan en veel invloed hebben. 

Met wie? 
Het is slim en inspirerend om de strategiediscussie samen met leden te voeren. Maar het is ook slim om te zorgen voor imput van buiten, trendwatchers, trendanalysten, inspirerende vernieuwers (of disruptors) ook uit andere branches en stakeholders.  

Drie stappen  
Maak een onderscheid tussen 1) inspiratie zoeken en delen voor het ontwikkelen van een visie op wat er om je heen gebeurt en wat de impact is voor leden (collectief en individueel) 2) het ontwikkelen en challengen van je strategie – Hoe gaan wij daarmee aan de slag? - die toets je bij leden en de verschillende stakeholders en 3) het ontwikkelen van concrete projecten en programma’s en van een managementdashboard om te sturen, dit doe je met leden, besturen en team. 

Waar? 
Ga met leden naar buiten. Niet om je met elkaar af te zonderen op de hei, maar organiseer expedities. Ga samen kijken op relevante plekken en praten met mensen die kunnen vertellen wat zij zien gebeuren.  

Hoe ver ga je? 
Terwijl de meeste verenigingen vrij snel kunnen aanprikken welke trends veel invloed hebben op de (huidige) leden, denk aan arbeidsmarkt, digitalisering en eigenaarschap data,  klimaat, veranderende overheid, is het toch slim om eerst een stap verder weg te zetten en daar te beginnen met kijken en zoeken. Wat gebeurt er om ons heen, ook buiten ons eigen werkveld? Wat betekent dat? Welke ontwikkelingen gaan niet alleen de problemen maar ook de oplossingen beïnvloeden? Wat zien we in de samenleving gebeuren? Kijk niet alleen 'technisch'naar je domein maar ook naar veranderingen in hoe wij met elkaar omgaan. Na een periode van optimisme, vrij, anti-autoritair en creatief, lijken we nu beland in een tijd van wantrouwen, het aan de kaak stellen van de falende elite en geloof in puurheid en natuur. Ook in verenigingen nemen en krijgen kritische leden die zich gehoord willen voelen als vanzelf meer ruimte.  

Blijf bij de leden 
Wat je ook ziet aan ontwikkelingen en trends, de rol van de vereniging is om dichtbij leden te blijven. Misschien heb je ze de afgelopen tijd helemaal ontzorgd – en waren ze daar blij mee – maar willen ze nu weer meer zelf het stuur in handen krijgen en zelf begrijpen wat er gebeurt. Misschien heb je een voorzitter die kind aan huis is bij de relevante ministeries en moet je nu toch met leden naar het Malieveld omdat zij echt aangeven dat de maat vol is, de rek eruit, de beoogde maatregelen niet te doen en jij niet wilt dat leden  je zien als deel van de falende elite.  

Waardeketen 
Omdat BOVAG een vereniging is voor retailers in mobiliteit, gaat er bij het ontwikkelen van de visie en strategie veel aandacht naar de vraag wat leden toevoegen aan de waardeketen en hoe die zich ontwikkelt. Waar zie je disrupties, van buiten maar ook binnen de keten. Misschien heeft jouw verenging zelf de eindgebruikers als lid, dan kijk je net weer anders, maar ook dan kan het slim zijn in waardeketens te denken. Uiteindelijk gaat het erom dat je de vereniging en de leden helpt te zien welke ontwikkelingen het meest relevant zijn en hoe die hun positie kunnen beïnvloeden. Vervolgens gaat het erom dat je de collectiviteit slim inzet. Veel verenigingen richten zich in deze tijd wat minder puur op de lobby en kijken ook naar het primaire proces van leden: een eigen platform oprichten, meer collectief inkopen, waarde halen uit ervaringen en inzichten van leden, breed en diep opleiden et cetera. 

Maak het een concrete ervaring 
Inspireren en ontdekken hoeft niet duur en abstract. Wil je uitzoeken hoe het ov zich ontwikkelt en hoever het is met mobility as a service? Vorm teams van leden met medewerkers, geef ze een klein budget en de opdracht om daarmee van A naar B te komen en onderweg ook nog iets te eten. Maak het klein, persoonlijk en relevant. Dit vraagt wel veel tijd en creativiteit.  

Zelf onderzoeken 
De ervaring bij BOVAG is dat werken met panels van eindgebruikers ( klanten van leden) relevante ervaring oplevert. Bij leden werkt kwalitatief onderzoek beter.  

Doe het zelf 
Het hoort nu eenmaal bij een vereniging dat je nooit de snelste, meest effectieve en top-down bepaalde weg gaat. Blijf bij jezelf en pak het proces zelf op (of samen met een echte verenigingsexpert). Het mag omslachtig en complex zijn en het mag ook een samenbindende ervaring zijn voor leden en team.  

Flexibel en strak sturen 
De periodes dat je vasthoudt aan een strategie en beleid dat daaruit voortkomt worden steeds korter. Zorg er daarom voor dat je 1) in je organisatie strak stuurt op de gekozen strategie – BOVAG doet dit met een strategiekaart voor alle projecten – 2) dat duidelijk is wie de trekker is van projecten en programma’s en  3) dat kennis en ervaring door de organisatie kan stromen. Het is een goed idee om de strategie toe te spitsen op ledensegmenten, als dat relevant is in jouw vereniging, maar zorg dat er in het team geen muurtjes ontstaan. 4) Houd er rekening mee dat je ook projecten nodig hebt die niet direct de strategie dienen, zoals interne organisatie of onderhoud. 5) Neem bestuursleden zoveel mogelijk mee, zet ze ook in als klankbord over vragen waar ze niet direct overgaan. Ontwikkel een vorm van overleg en besluitvorming over planning en budget in je verenigingsdemocratie waarin je niet voor een jaar van tevoren alles vastlegt, maar deels ruimte krijgt die je achteraf verantwoordt.