De gereformeerd-vrijgemaakte kerken verliezen de aanduiding ‘vrijgemaakt’ nu ze gaan fuseren met de iets minder behoudende Nederlands gereformeerden. Met de fusie komt er nog meer vernieuwing.

In razend tempo volgen de veranderingen bij de gereformeerd-vrijgemaakte kerken elkaar op. In Arnhem mogen kinderen aan het avondmaal en bij de komende synode zijn voor het eerst vrouwelijke afgevaardigden aanwezig, wat weer een gevolg is van het besluit van nog maar twee jaar geleden om vrouwen toe te laten op de kansel en in de kerkenraad.

Met die beslissing namen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, met nu 114.000 leden, een belangrijk obstakel weg voor de samenwerking met de Nederlands Gereformeerde Kerken. De Nederlands gereformeerden stapten in 1967 uit de vrijgemaakte kerk. Ze zijn iets minder behoudend dan de vrijgemaakten. En met 33.000 leden beduidend kleiner.
 

Scheuring

Anderhalf jaar geleden hielden beide kerken voor het eerst een gezamenlijke landelijke vergadering. De pijn die de scheuring had gedaan – ze liep vaak dwars door families – werd erkend en vergeven. De kerken spraken zich uit voor hereniging. Daarvoor trokken ze drie jaar uit, onder begeleiding van een regiegroep. Die kwam recent met voorstellen voor de naam van de nieuwe kerk. De kerkleden mogen online kiezen uit vier namen (zie box). Het woord ‘vrijgemaakt’ komt in geen van de alternatieven voor.  De kans dat kerkleden dit woord erin krijgen is nihil, als die wens er al is. Dit betekent dat deze term na driekwart eeuw uit de kerkelijke wereld gaat verdwijnen.

De vrijgemaakten maakten zich in het laatste oorlogsjaar los van de hoofdstroom van de gereformeerde kerk. Om hen te onderscheiden van andere gereformeerden werden zij ‘vrijgemaakt’ genoemd. Zelf hechten ze meer aan ‘gereformeerd’, een aanduiding die ook het hart vormt van alle vier de voorgestelde namenvoor de nieuwe kerk. Voor de herenigde kerk moet ook een nieuw reglement, de kerkorde, worden vastgesteld. 

De strengere leer van de vrijgemaakten moest samengevoegd worden met de soepeler regels van de Nederlands gereformeerden. Het concept is vorige week gepubliceerd. Uitgangspunt is dat die nieuwe regels niet zeggen hoe het moet, maar hoe het kan.
 

Bezwaarschriften

Er komt ruimte om op zondag één dienst te houden in plaats van twee. Ook mogen kinderen aan het avondmaal, iets wat in beide kerken nu slechts sporadisch het geval is. Plaatselijke gemeenten zijn behoorlijk vrij in de invulling. Ook of ze al dan niet vrouwen als dominee willen, of in de kerkenraad. In de kerkorde komt expliciet te staan dat gemeenten het recht hebben vrouwen te weren uit het ambt.
 

Beide kerken bespreken de komende tijd de voorstellen voor de kerkorde. In 2020 besluiten ze er voorlopig over, in 2023 doen ze dat definitief. Ondertussen moet de leiding van de vrijgemaakte kerk zich nog uitspreken over een aantal bezwaarschriften van verontruste vrijgemaakten tegen de vrouw in het ambt. Zij hebben onlangs laten weten meer van zich te laten horen.