Een belangenbehartiger is in de ogen van Bert Fraussen een evenwichtskunstenaar, die voortdurend verschillende ballen in de lucht moet houden in een omgeving vol verandering, en toch niet omvalt door te  blijven focussen op de belangrijkste strategische doelstellingen. In de Masterclass Belangenbehartiging voor verenigingsprofessionals helpt hij je hierbij samen met zijn collega Caelesta Braun graag op weg.

tekst Jeanne Hoogers

Bert Fraussen is expert op het gebied van belangenbehartiging en lobbyen en  als Assistant Professor verbonden aan het Instituut Bestuurskunde van de Universiteit Leiden. Hij vindt met name vragen rond issuemanagement  en het versterken van strategische capaciteit enorm boeiend.

Wat ziet hij als belangrijkste trend in belangenbehartiging?
“Een belangrijke trend is ongetwijfeld een sterkere focus op de maatschappelijke meerwaarde van de organisatie. Eerder dan het puur centraal plaatsen van het eigen belang, verschuift de focus steeds meer naar wat een vereniging bijdraagt aan de samenleving. Veel verenigingen willen een groter verhaal vertellen, en hierdoor ook een breder publiek bereiken met hun boodschap. Uiteraard is de achterliggende logica hier dat een grotere maatschappelijke steun ook op politiek vlak vruchten zal afwerpen. Deze verbredingsstrategie roept echter ook belangrijke vragen op. Wat zijn de belangrijkste doelgroepen van de organisatie? In wiens naam spreek je op het politieke toneel? Is dit breder maatschappelijk verhaal nog goed verbonden met de oorspronkelijke missie en centrale doelstellingen van de organisatie? “

Wat zijn volgens jou de eerste valkuilen die je moet vermijden op je pad als belangenbehartiger?
“Belangenbehartiging is een soort van evenwichtskunst, waarbij je voortdurend een brug moet slaan tussen de bekommernissen van je leden, maatschappelijke ontwikkelingen, en de prioriteiten van beleidsmakers. Dit is uiteraard allesbehalve een gemakkelijke opdracht, zelfs als je een duidelijk zicht heb op de wensen van je achterban en de huidige politieke agenda.
Een eerste uitdaging hierbij vormt het behouden van een brede blik en een langetermijnperspectief. In welke mate volgen belangenbehartigers ook ontwikkelingen die misschien iets meer buiten hun core business liggen systematisch op? Slagen ze erin om zowel op toekomstige beleidsontwikkelingen te anticiperen, als in te spelen op innovatieve ideeën die opduiken in de samenleving? Zijn er processen aanwezig om alle relevante kennis op een optimale manier te absorberen, en belangenbehartiging op een proactieve manier in te vullen? Er is immers elke dag wel een andere kwestie die de aandacht van de organisatie vraagt, waardoor het niet eenvoudig is op de uitgetekende strategische koers te blijven.”

Dit lijkt een grote en brede opdracht, vooral voor professionals in kleinere verenigingen?
“De kunst is dan juist om heel slim en heel scherp te selecteren waar je je op richt. Zoek naar een zeer beperkt aantal strategische prioriteiten, die logisch volgen uit de missie van de organisatie en de noden van je achterban , en werk op lange termijn rond deze kwesties waarbij je optimaal probeert in te spelen op politieke en maatschappelijke ontwikkelingen. Het kan dan even duren voor alle puzzelstukken op de juiste plaaqs vallen, maar zodra dat gebeurt heb je de wind in de zeilen.

Wat is jouw tip voor het versterken van je strategische capaciteit?
“Bouw en onderhoud een groot en divers netwerk aan contacten. Er bestaat een sterke neiging om vooral contacten te leggen met gelijkaardige organisaties. In de eerste plaats wordt dikwijls gekeken naar organisaties die actief zijn in een identieke sector, of verenigingen die een gelijkaardige missie hebben. De grootste winsten uit netwerken worden echter net gehaald door relaties te ontwikkelen met organisaties die op het eerste gezicht misschien minder voor de hand liggen. Dit is geen eenvoudig opdracht, waardoor organisaties toch vaak terugvallen op de natuurlijke bondgenoten. Misschien kan het netwerk van DNA hier nog verrassende nieuwe verbindingen opleveren.“