Stimuleer kennisdeling en samenwerking in organisaties door slim te netwerken
Wat is een goede netwerker? Het stereotiepe beeld is iemand met een vlotte babbel die strooit met visitekaartjes en makkelijk contact legt. Het is dan ook verrassend dat één van de beste netwerkers ter wereld een verlegen persoon is, die liever anderen aan elkaar koppelt dan zelf nieuwe contacten legt. Adam Rifkin werd in 2011 door Fortune tot beste netwerker gekroond. Fortune had een uitgebreid social media onderzoek gedaan naar wie de meeste Linkedin connecties had met de 640 meest invloedrijke Amerikanen (CEOs, slimste mensen in technologische sectors, machtigste vrouwen en rising stars). De winnaar, Adam Rifkin, was zelf niet een machtige CEO of politicus, maar een relatief onbekende, verlegen computer nerd. Wat is het geheim van Adam Rifkin? Wat kunnen we van hem leren? Rifkin bouwde zijn netwerk geleidelijk op, eigenlijk zonder het doel om er zelf direct beter van te worden. Hij hielp door de jaren heen vooral anderen. Vaak waren dat kleine gunsten, hij stelde mensen aan elkaar voor en soms verleende hij wat grotere gunsten zoals het bouwen van een website die hij schonk aan de band Green Day.
Je netwerk is een vorm van sociaal kapitaal
Het voorbeeld van Rifkin is voor de meeste mensen niet rechtstreeks te kopiëren. We zijn niet allemaal in staat om een prachtige website of iets vergelijkbaars te maken en te schenken. En we zijn waarschijnlijk ook niet allemaal gezegend met de onzelfzuchtige aard van een Moeder Theresa of Ghandi. Toch is het goed om te begrijpen wat generositeit kan bereiken. Door kleine en wat grotere gunsten te verlenen, bouw je een netwerk vol “goodwill” op. Deze goeie wil van je connecties – kennissen en vrienden - is de bron van wat we ook wel sociaal kapitaal noemen. Je kan je connecties in je netwerk later om een wedergunst vragen. Adam Rifkin kon jaren later een grote fan van Green Day die hij had leren kennen bij het bouwen van de fanwebsite om hulp vragen bij een start up, omdat deze fan inmiddels een bekende internetondernemer was geworden, namelijk Graham Spencer.
Generositeit is besmettelijk
Adam Rifkin is een ondernemer, en laat zien dat generositeit kan lonen voor ondernemers. Binnen een organisatie kan generositeit nog grotere effecten hebben. Amerikaanse onderzoekers hebben laten zien dat in sociale dilemma’s waar het moeilijk is om samen te werken aan een collectief doel, mensen die consistent blijven samenwerken en geven (de zogenaamde “consistent contributers”) van groot belang zijn. Het blijkt dat generositeit, het elkaar helpen, besmettelijk is. Door je coöperatief op te stellen, is de kans groot dat je collega’s dat ook doen. Een kleine groep “consistent contributors” kan hardnekkige coöperatie problemen oplossen. Hun voorbeeld gedrag leidt dan tot een cascade van coöperatief gedrag: samenwerken wordt de norm. Dit is natuurlijk van groot belang voor organisaties, omdat geen organisatie kan overleven zonder een coöperatieve instelling van haar werknemers. Maar het is ook van belang voor individuele werknemers, door je coöperatief op te stellen, kan je een rimpeleffect van samenwerking in gang zetten, die jezelf later weer ten goede komt. Op die manier bouw je aan je eigen sociaal kapitaal. En dat kan iedereen leren. Of je nu een introverte Nerd bent of een extravert.
“Birds of a feather flock together”
Adam Rifkin bouwde geleidelijk een rijk netwerk op door gunsten aan anderen te verlenen, maar zoals we al eerder opmerkten, hij heeft geven tot het grootste goed verheven. Voor de meesten onder ons is dit een brug te ver. Het is ook niet echt verstandig. Een netwerker die alleen geeft, is op een gegeven moment alles kwijt. Verstandig een netwerk opbouwen, houdt rekening met wat een netwerk op termijn kan opleveren. Daarbij is het slim om er voor te zorgen dat je contacten niet teveel op elkaar lijken. Sociaal wetenschappers zijn het er over eens dat “diverse” netwerken beter zijn. Mensen met diverse netwerken maken sneller carrière, zijn creatiever en over het algemeen zijn ze ook productiever. In de praktijk leggen mensen echter graag contact met gelijkgestemden. “Birds of a feather flock together” oftewel: “soort zoekt soort”. Mensen worden aangetrokken door het bekende. Op conferenties praten we graag met bekenden. Op het werk, drinken we koffie met “onze” afdeling. Het gevolg is dat in elke (ietwat grotere) organisatie weleens verkokering optreedt. Werknemers klitten samen. Ze werken in bepaalde patronen en routines steeds met dezelfde anderen. Dergelijke routines kunnen efficiënt zijn als het werk routinematig is, maar in veel organisaties is dat niet meer zo en beperkt het kennisdeling en samenwerking. In verkokerde organisaties is er weinig kennis over elkaars expertise, werknemers van verschillende afdelingen zijn daardoor niet in staat om potentiele samenwerkingsmogelijkheden te herkennen.
Netwerken in organisaties
Het patroon van verkokering is een fundamenteel probleem en blijkt vaak moeilijk te doorbreken. Een organisatie is gebaat bij werknemers die zich makkelijk bewegen in de organisatie, toegang hebben tot diverse kennis en in staat zijn om mensen met elkaar te verbinden. Netwerktraining kan daarbij helpen. Door inzicht te krijgen in hoe sociaal kapitaal kan worden opgebouwd, wat de effecten zijn van verschillende vormen van sociaal kapitaal op jezelf, je team en organisatie als geheel, wordt het functioneren en welzijn van jezelf verbeterd, je team effectiever en je organisatie flexibeler. Met aandacht voor de kunst van het netwerken stimuleer je kennisdeling en samenwerking binnen organisaties.
door Dr. Gerrit Rooks, Gerrit is docent aan de TU Eindhoven, doet onderzoek naar sociale netwerken en netwerkgedrag en is trainer bij Netwerktrainer.eu. Netwerktrainer helpt mensen en organisaties hun netwerk effectiever te benutten. Meer weten? Kijk op www.netwerktrainer.eu
